Prahistorio estas nomata la periodo daŭranta de la apero de prahomo ĝis la komenco de la historio. Tiu ĉi lasta ĝenerale estas difinita kiel periodo komenciĝanta kun la unuaj skribitaj tekstoj aŭ kun la apero de la unuaj historiaj fontoj. Prahistorio finiĝas kiam historiaj fontoj eĉ postaj disponeblas rilate al la koncerna civilizacio.
La nocioj antikvo aŭ antikva epoko (aŭ malnovepoko) markas historian periodon de estiĝo kaj evoluo de la unuaj civilizoj en Mezoriento kaj en la regiono de Mediteraneo, tempe limigita per fino de la praepoko (la 4-a jarmilo a. K.) kaj per komenco de la mezepoko (ekde la 6-a/7-a jarcento). Ĉi tiu vasta nocio de antikvo interalie ankaŭ entenas la grek-romian antikvon.
La grek-romia antikvo estis epoko de la antikvo en la mediteranea areo. Ĝi etendis ĉirkaŭ de 1200 a. Kr. ĝis 600 p. Kr. kaj diferencis de la epokoj antaŭ kaj post tiu per kunaj kaj seninterrompaj kulturaj tradicioj. De la unua jarcento la mediteranea areo krome konsistigis politikan kaj kulturan unuecon per la roma imperio.
La Romia Imperio (27 a.K. ĝis 476 p.K.) estis imperio de la epoko de la Grek-romia antikvo, kies ĉefurbo estis Romo, kaj kiu regis la landojn ĉirkaŭ la Mediteraneo dum kvin jarcentoj laŭ sistemo de aŭtoritatismo. En 476 Romio kaj la okcidentaj provincoj disfalis pro la atakoj de ĝermanoj. La orienta, greklingva parto de la imperio, kiu hegemoniis aparte depost 395, travivis kaj daŭre ekzistis sub la gvido de Konstantinopolo sub la nomo Bizanca imperio. La ĝermanoj mem poste penis restarigi la iaman imperion sub la nomo Sankta Romia Imperio.
Provinco estas regiono de ŝtato, kiun administras speciala reprezentanto de la centra registaro aŭ memadministra instanco.
Administra divido aŭ subŝtata ento estas ĝenra termino kiu aludas la diversajn dividaĵojn teritoriajn, kiujn uzas kaj bezonas la suverenaj ŝtatoj en ĉiu ajn nivelo, kutime, kiel politiko-administra organizado, kvankam tio povas esti utila ankaŭ por celoj militistaj, ekleziaj, juĝaj aŭ aliaj.
Distrikto estas unuo de publika administracio, malpli granda ol provinco, subŝtato, kantono aŭ departemento kaj pli granda ol urbo, komunumo aŭ municipo. La difino de la nocio tamen neniel povas esti universala, ĉar evidente ĉiu lando kaj/aŭ ŝtato havas sian propran administran dividon. Tial oni fakte povas difini ĉiujn tiujn administrajn terminojn nur aparte por ĉiu lando kaj kelkfoje eĉ interne de landoj por ĉiu unuopa provinco. Sen la loka difino oni nur scias, ke distrikto estas administra unuo.
Policisto aŭ policano estas la homoj (ĉu viroj ĉu virinoj) kiuj laboras en la diversaj organizoj de polico. Ili povas dependi de la diversaj tavoloj de la publika administrado, nome lando, ŝtato, regiono, distrikto, municipo ktp. Kelkaj rotoj povas dediĉi al specifaj taskoj, ekzemple kontrolado de landlimoj, trafiko, inspektado de publikaj servoj, kontraŭterorismo ktp. Laŭ la diversaj devenoj kaj taskoj policistoj povas ricevi diversajn nomojn kiel ĝendarmoj, ŝerifoj ktp. Krome se temas pri landoj kie la policistoj servas pli al reĝimo ĉu nedemokrata ĉu je la interesoj de riĉuloj, popolanoj n
Polico estas administracio komisiita por prizorgi la publikan ordon kaj sendanĝerecon. En la policejo laboras policistoj (policanoj).
Juĝisto estas homo, kiu okupas postenon en tribunalo kaj faras tie decidojn pri juraj aferoj. Li decidas ekzemple en civilaj procesoj pri kvereloj pri posedoj aŭ financaj postuloj en kriminalaj procesoj pri kondamno de akuzito en administraciaj procesoj pri ĝusteco de administraciaj agoj.
En politiko partio estas organizo kiu aliĝas al iaj ideologio aŭ tendenco, kaj celas atingi politikajn influon aŭ rektan povoplenumn per okupo de politikaj oficoj kaj per publika esprimo de sia opinio. La ideo havi partiojn naskiĝis en demokratioj, ĉefe en la Britio de la 17-a jarcento. La modernaj partistrukturoj kun loka, regiona kaj nacia agado, naskiĝis en la socialdemokratismo. Tamen nuntempe ankaŭ ekzistas partioj en multaj nedemokrataj landoj, ĉefe en unupartiaj sistemoj. En demokratio, partioj kutime celas elektiĝi en balotoj. En multaj landoj ili kutime devas post la balotoj kuniĝi k
Комментариев нет:
Отправить комментарий